توسط : سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (Decentralized Autonomous Organizations) که به اختصار DAO نامیده می‌شوند یکی از مفاهیم امیدوارکننده در دنیای بلاکچین است. ابزاری که ساختارهای سنتی سازمان‌ها را تغییر داده و توانسته است افراد مختلف با یک هدف مشترک را به صورت یک نهاد مستقل گرد هم آورد. نهادهایی که برای اجرای قوانین تعریف شده توسط اعضایش از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند و این قراردادهای هوشمند شفافیت، و امنیت را در فرآیند تصمیم‌گیری در سازمان به ارمغان می‌آورند.
در این مقاله با مهمترین ویژگی‌های DAO و نحوه‌ی عملکرد و مزایا و معایب آن آشنا می‌شویم و در پایان به این موضوع می‌پردازیم که دائو چگونه می‌تواند در صنایع مختلف مفید باشد و به طور کلی چرا DAO مهم است پس در این مسیر همراه ما باشید.
مهمترین ویژگی‌های DAO
بر خلاف سازمان‌های سنتی، DAO ها توسط یک مرجع متمرکز مانند مدیرعامل یا هیئت مدیره اداره نمی‌شوند و به طور مستقل از طریق قوانین و پروتکل‌های کدگذاری شده در شبکه بلاکچین عمل می‌کنند. 4 ویژگی مهم هر سازمان DAO عبارتند از:
- غیرمتمرکز است؛ مهمترین ویژگی DAO ماهیت غیرمتمرکز آن است. قدرت و تاثیرگذاری در اجرای اهداف بین تمام شرکت‌کنندگان توزیع شده است هر فرد بدون در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی یا پیشینه‌اش با اتصال به اینترنت می‌تواند در تصمیمات سازمان مشارکت نماید.
- شفاف است؛ تمام دستورات و تراکنش‌های DAO بر روی یک بلاکچین عمومی برای هر کس که به شبکه دسترسی دارد قابل مشاهده است و این امر باعث تقویت اعتماد به اعضا می‌شود و احتمال فساد را کاهش می‌دهد.
- مستقل است؛ از دیگر ویژگی‌های DAO توانایی اجرای تصمیمات به صورت مستقل و بدون نیاز به واسطه است. قراردادهای هوشمند قوانین و شرایط سازمان را ثبت می‌کند و اطمینان می‌دهد که اعضا به آن پایبند هستند.
- حاکمیت جمعی دارد؛ فرآیند تصمیم‌گیری در DAO شامل ارائه پیشنهادات توسط هریک از اعضا است که می‌تواند به جنبه‌های مختلفی مربوط باشد مانند تخصیص بودجه، توسعه پروژه یا تغییر سیاست پروژه. در نهایت اعضا به آن پیشنهاد رای می‌دهند و رای اکثریت نتیجه را تعیین می‌کند.
- نحوه‌ی عملکرد DAO
DAO می‌تواند یک قرارداد هوشمند یا مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند باشد که برای تکمیل برخی عملکردهای سازمانی بزرگ‌تر با یکدیگر همکاری می‌کنند. طی این قرارداد چگونگی خلق کوین‌های جدید و نحوه‌ی به توافق رسیدن آرا و بسیاری از فرآیندهای دیگر مشخص می‌شود، تصمیمات نهایی به صورت جمعی رای‌گیری می‌شوند و به طور خودکار توسط قراردادها اجرا می‌شوند به طور کلی عملکرد DAO شامل 4 مرحله می‌شود:
- تهیه توکن برای عضویت در سازمان: DAO ها دارای توکن مخصوص خود هستند که با فروش اولیه یا شرکت در پروژه‌های سازمان بین شرکت‌کنندگان توزیع می‌شود.
- ارسال پیشنهادات و شرکت در رای‌گیری‌ها: هرکس که توکن‌ها را در اختیار دارد می‌تواند پیشنهادهایش را بیان کند و تمام دارندگان برای تایید و یا رد آن پیشنهاد حق رای دارند.
- اجرای تصمیمات نهایی شده: بعد از اینکه تصمیم نهایی مشخص شد به صورت خودکار توسط قرارداد هوشمند و بدون نیاز به مداخله افراد اجرا می‌شود.
- پاداش به شرکت‌کنندگان: کسانی که در رای‌گیری‌ها وتصمیمات پروژه حضور فعال دارند با توکن‌های اضافی یا مزایای دیگر تشویق می‌شوند.
مزایای DAO
هر کدام از ویژگی‌های دائو مزایایی را به همراه دارد که باعث شده است علاقه‌مندان بسیاری داشته باشد.
- غیرمتمرکز بودن DAO از فساد عده‌ای خاص در سازمان جلوگیری می‌کند و همه‌ی اعضا در آن صاحب نظر هستند.
- شفافیت DAO اعتماد و اعتبار را بین اعضا ایجاد کرده و سرمایه‌گذاران بیشتری به آن جذب می‌شوند.
- استقلال دائو با حذف واسطه‌ها باعث بهبود بهره‌وری شده و با اجرای فرآیندها توسط قراردادهای هوشمند عملیات به صورت ساده اجرا می‌شوند و به این ترتیب هزینه‌های اداری را کاهش می‌دهد.
- حاکمیت جمعی و جهانی بودن دائو باعث می‌شود اراده‌ی جمعی آن را هدایت کند و همکاری جهانی را تقویت می‌کند.
معایب DAO
مانند هر تکنولوژی جدیدی DAO هم با وجود مزایای بسیار شاهد برخی معایب آن هستیم که باید برطرف شوند.
- مهم ترین چالش دائو به نگرانی‌های امنیتی آن مریوط می‌شود چون کوچک‌ترین اشتباه در برنامه‌نویسی هر قرارداد هوشمند باعث از دست رفتن سرمایه کلی سازمان خواهد شد.
- عدم اطمینان قانونی و نظارتی: ماهیت غیرمتمرکز بودن DAO چالش‌هایی را برای قانون‌گذاران ایجاد کرده است و آن‌ها تلاش می‌کنند قوانین جدیدی را تعریف کنند و مسئولیت‌های خود را مشخص نمایند.
- اختلافات حاکمیتی: گاهی اختلاف نظر بین اعضا باعث می‌شود به توافق نهایی نرسند و پروژه به دو دسته تقسیم شود و اعضا جدا شوند.
- عدم مقیاس‌پذیری: از جمله اهداف مهم بلاکچین تمرکززدایی و مقیاس‌پذیری در ابعاد گسترده‌تر است.هر چقدر یک پروژه غیرمتمرکز تر باشد مقیاس‌پذیری در آن سخت‌تر می‌شود. پروژه‌هایی که هدف‌شان تمرکززدایی است مدیریت تعداد زیاد اعضا و تراکنش‌ها برای‌شان یک چالش باقی می‌ماند.
DAO چه تاثیری در صنایع مختلف دارد؟
DAO در صنایع مختلف پتانسیل قابل توجهی را در کارایی و شفافیت و همکاری ایجاد کرده است که در ادامه برخی از این صنایع را بررسی می‌کنیم.
- DAO امور مالی و بانکی را شفاف و و متحول کرده است: دائوها با ارائه راه‌حل‌های غیرمتمرکز چشم‌انداز مالی یک سازمان را با روش‌های مختلف متحول کرده‌اند. جمع‌آوری سرمایه و سرمایه‌گذاری و مدیریت دارایی‌های یک سازمان در بستر دائو بهتر انجام می‌شود. پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز( DeFi) از ساختار دائو برای تسهیل در وام‌دهی و وام‌گیری استفاده می‌کنند و تضمین می‌کنند تصمیم‌ها به صورت شفاف گرفته می‌شوند و با شرکت کاربران از سراسرجهان از تمرکز و فساد در نهادهای مالی جلوگیری می‌کنند.مانند پروژه‌های آراگون (ANT) و میکردائو (Maker DAO)
- حکومت و سیاست تحت تاثیر DAO کارآمدتر هستند: نظام‌های سیاسی سنتی همیشه به دلیل عدم شفافیت مورد انتقاد قرارگرفته‌اند. دائوها این پتانسیل را دارند تا با فعال کردن مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌ها نحوه‌ی عملکرد حاکمیت را تغییر دهند. سیستم‌های رای‌گیری مبتنی بر دائو این امکان را فراهم می‌کند تا شهروندان به صورت مستقیم در فرآیند سیاست‌گذاری مشارکت داشته باشند و به این ترتیب دولت‌ها را نسبت به شهروندان پاسخ‌گوتر می‌کند.مانند پروژه (DOstak (GEN
- مدیریت زنجیره تامین تحت تاثیر DAO مطمئن و باکیفیت انجام می‌شود: دائو با ثبت هر مرحله از فرآیند زنجیره تامین در بلاکچین از مسائل مختلفی مانند تقلب جعل و فساد جلوگیری می‌کند و این موضوع به کاربران اجازه می‌دهد تا محصولات را از مبدا تا مقصد ردیابی کنند و از سلامت و کیفیت آن اطمینان حاصل کنند.
- DAO باعث تقویت تنوع و خلاقیت در صنعت سرگرمی و رسانه شده است: صنعت سرگرمی تحت تاثیر دائو از پلتفرم‌های تولید محتوا به صورت غیر متمرکز استفاده می‌کند و باعث شده است هنرمندان و نوازندگان و سازندگان محتوا به طور مستقیم با مخاطبان خود درگیر شوند و کیفیت کار خود را افزایش دهند و باعث تقویت خلاقیت در آن‌ها شده است.
سخن پایانی
با سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز( DAOها ) عصر جدیدی از طراحی و هدایت سازمانی آغاز شده است با توجه به ویژگی‌های دائو و تاثیر آن بر صنایع مختلف در پایان این مقاله دریافتیم که چرا DAO مهم است. با استفاده از این ویژگی تکنولوژِی بلاکچین، بستر تصمیم‌گیری و همکاری‌های شفاف و جهانی فراهم شده و با پذیرش این فناوری شاهد توزیع قدرت و تحول‌های بیشتری در صنایع مختلف در آینده خواهیم بود. قابلیت تصمیم‌گیری مشترک دائو می‌تواند در آینده منجر به ایجاد صنایع شفاف‌تر، عادلانه‌تر و نوآورانه‌تر برای مردم در سراسر دنیا شود.
