اهمیت دارایی‌های دیجیتال و توکن‌سازی

‌توکنایز کردن دارایی‌های سنتی فرآیندی است که مزایای زیادی برای دارندگان دارایی‌ها و به طور کلی برای اقتصاد جامعه به همراه دارد. این فرآیند در حال حاضر بین کاربران محبوب شده و انتظار می‌رود که در سال‌های آینده نقش مهم‌تری در دنیای مالی ایفا کند. ابتدا لازم است تا با کلاس‌های دارایی‌ آشنا شویم؛ کلاس‌های دارایی به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• دسته اول کلاس‌های دارایی سنتی هستند؛ ازجمله این دارایی‌ها می‌توان به پول نقد و حساب‌های بانکی اشاره کرد. علاوه بر این، دارایی‌های غیرمنقول مثل املاک و مستغلات و دارایی‌های منقول و کالاها مثل طلا و نقره و نفت و چوب و همچنین اوراق بهادار که سهام مختلف را در برمی‌گیرد و اوراق متشتقات مثل اوراق بدهی و آپشن‌ها و… همه و همه جز دارایی‌های سنتی شناخته می‌شوند.
• دسته دوم کلاس‌های دارایی جدید که به  آن‌ها دارایی دیجیتال گفته می‌شود به صورت توکن روی شبکه‌های بلاک‌چینی هستند و برخلاف ماهیت سایر دارایی‌های دیجیتال می‌توانید مالکیت آن را به افراد دیگر واگذار کنید. در حالی که تا قبل از این دارایی‌ها برای انتقال آن را کپی می‌کردیم اما امروزه افراد می‌توانند این دارایی را برای یک نفر دیگر ارسال کنند.

فرآیند توکن‌سازی دارایی‌های سنتی چطور انجام می‌شود؟

توکن‌سازی در دارایی‌های دیجیتال یعنی من دارایی‌های سنتی را به دارایی‌ دیجیتال تبدیل کنم. در این فرآیند ما یک نهاد واسطه داریم برخلاف ارزهای دیجیتال که نیازی به هیچ نهاد واسطه‌ای نیست در توکنایز کردن دارایی‌‎های دیجیتال همچنان نیاز به یک نهاد قانونی وجود دارد. هرچند ممکن است در آینده به‌ کمک قرار دادهای هوشمند این دارایی‌ها را بتوان مدیریت کرد، اما در حال حاضر باید یک نهاد مطمئن به عنوان واسطه وجود باشد که نقش آن ایجاد مقررات است.

مثلا فرض کنید تصمیم داریم طلا یا الماس را توکنایز کنیم . در قدم اول تعریف می‌کنیم که هر توکن شامل چه مقدار طلا است و بعد قوانین را تعریف می‌کنیم که طبق آن مشخص می‌شود با خرید و فروش هر توکن چه مقدار طلا بین خریدار و فروشنده جابه‌جا خواهد شد.  قراردادهای مختلف بین افرادی که آن توکن را می‌سازند و کسانی که توکن مورد نظر را خریداری می‌کنند مشخص شده و به صورت عمومی منتشر می‌شود. درباره دارایی‌هایی مثل املاک یا آن‌هایی که یکنواخت نیستند باید استاندارد سازی شود که همه به آن متعهد باشند یا از شرکت‌های تک دارایی در این زمینه استفاده شود.

ساختار این شرکت‌ها به این صورت است که دارایی‌شان همین ملکی است که تبدیل به توکن شده و سهام این شرکت به صورت توکن در می‌آید، در این حالت وقتی تنها دارایی شرکت ملک است، هر فرد می‌تواند با خرید سهام آن، در ملک موردنظر سهیم می‌شود. اگر به صورت مستقیم برای املاک توکن سازی شود، امکان دارد قسمت‌های مختلف با هم فرق داشته باشند و اگر قرار باشد توکن‌های مختلف برای آن‌ها عرضه شود ممکن است مشکلات دیگری ایجاد شوند.

مثلا در قوانین جهانی این مشکل وجود دارد که اگر در ملکی شریک و صاحب بخشی از آن باشید می‌توانید همان مقدار را در رهن بانک بگذارید و برای این کار، بانک سند کل خانه را مطالبه می‌کند و هنوز جدا کردن بخشی از ملک به صورت کلی وجود ندارد. در صورتی که در سهام این مشکلات برطرف می‌شود و معضلی که در این زمینه وجود دارد این است قوانین در برخی قسمت‌ها همچنان وجود دارد.

چرا باید دارایی‌های سنتی را به دارایی‌های دیجیتال تبدیل کنیم؟ چه فایده‌ای دارد؟

با وجود دارایی‌های دیجیتال مفهوم اقتصاد دیجیتال ایجاد شد که پایه اصلی این اقتصاد را دارایی‌های دیجیتال شکل داده‌اند و افراد با یک گوشی هوشمند ساده می‌توانند آن‌ها را خرید و فروش کنند و نکته مهمی که به‌وجود می‌آید این است که دارایی‌های دیجیتال قابل‌ برنامه‌ریزی می‌شوند و با تعریف قررادادهای هوشمند این دارایی‌ها برای سیستم‌های کامپیوتری شناخته شده می‌شوند و می‌توان مدیریت آن‌ها را با قراردادهای هوشمند با جزئیات و دقت بیشتری انجام داد.

مثلا با ۱۰۰ هزار تومان امکان خرید هیچ ملکی وجود ندارد ولی می‌شود حتی با ۱۰۰۰ تومان جزئی از یک توکن ملک را خریداری کنید و امکان خرید و فروش سریع آن برای شما وجود دارد.

به همین دلیل پیشنهاد می‌شود توکنایز کردن دارایی‌های دیجیتال افزایش یابد چون به احتمال فراوان درصد زیادی از دارایی‌های آینده از این جنس هستند و در دنیای هوشمند آینده این دارایی‌ها به نسبت داریی‌های سنتی معنای بهتری پیدا می‌کنند. در آینده با رشد اینترنت اشیا و هوشمندی اشیا خانه کاربرد دارایی‌های دیجیتال بیشتر می‌شود مثلا می‌توان با با برنامه مشخص این امکان را برای کامپیوتر تعریف کرد که دارایی‌های موردنظر را در سبدهای مختلف خرید و فروش کند .

مشکلات دارایی‌های دیجیتال 

بعد از آشنایی با فواید دارایی‌های دیجتال وقت آن است که از مشکلات آن نیز آگاه شوید. یکی از مشکلات این سبک از دارایی‌ها بر خلاف ارزهای دیجیتال نیاز به وجود یک نهاد واسطه مورد اعتماد است چون اطلاعات در این نوع از دارایی‌ها فقط اطلاعات ثبت شده در یک بلاک‌چین نیست و به اطلاعات خارج از بلاک‌چین نیز احتیاج است. در این حالت با اطلاعات دریافتی از خارج بلاک‌چین که اوارکل نامیده می‌شوند چالشی ایجاد می‌شود.

مثلا چه مقدار طلا درخزانه وجود دارد و سند این ملک به نام کیست در این حالت برای دریافت اطلاعات به یک نهاد واسط نیاز است تا آن‌ها را به داخل بلاک‌چین ارسال کند و با وجود طراحی ابزارها امکان فریب وجود دارد و احتمال ارسال اطلاعات غلط وجود دارد. در این حالت وجود نهاد مورد اعتماد باعث می‌‎شود به صحت اطلاعات دریافتی اطمینان داشته باشیم. مشکل دیگر دارایی‌های دیجیتال این است که بعضی از قوانین مقررات درباره دارایی‌های دیجیتال تعریف نشده است؛ مثل ارث رسیدن یا گم شدن کلید خصوصی دارایی‌های دیجیتال که مالکیت آن‌ها به مشکل می‌خورد و بعد از گم شدن کلید خصوصی ارزش کلی این دارایی بین بقیه توکن‌ها تقسیم می‌شود. 

وقتی یک دارایی فیزیکی توکنایز می‌شود و بخشی از این دارایی گم می‌شود انگار آن بخش از دارایی فیزیکی که توکن آن گم شده است صاحبی ندارد و برای حل این مشکل نیز باید برنامه‌ریزی شود. مقررات نامشخص در توکن‌سازی و مبهم بودن قوانین آن از مشکلات دیگری است که باید برطرف شود. مثل املاک که اگر یک نفر بخشی از آن را داشته باشد باید دقیقا مشخص شود که صاحب چه بخشی است .

یکی از مشکلات مهم در دارایی‌هلای دیجیتال این است که انگیزه تقلب و کلاهبرداری در آن‌ها وجود دارد، مثلا اگر کسی که برای طلا توکن می‌سازد به اندازه کافی طلا برای پشتیبانی نداشته باشد  اصطلاحا خالی فروشی می‌کند و باید نهادهایی مورد اعتماد وجود داشته باشد.

کاربردهای مختلف توکنایز کردن

در دنیا شاهدیم که دارایی‌های مختلف مانند طلا و دلار با تتر و AUG و همچنین سهام شرکت‌هایی مثل تسلا توکنایز شدند. در تمام موارد یک شرکت واسطه وجود دارد که آن توکن را ساختند و توکنی نیست که به اعتماد نیاز نداشته باشد، در این بین توکن‌های طلا و الماسی ایجاد شدند که پشتوانه کافی نداشتند. اکثر توکن‌های پشیبان‌دار نیاز به احراز هویت دارند و هرکسی نمی‌تواند آن را تهیه کند. این توکن‌ها اغلب برای ایرانی‌ها ممنوع است مثل توکن املاک یا حتی تتر که باعث می‌شود برای خرید آن‌ها با احتیاط بیشتری اقدام شود.

در ایران نیز در موارد مختلف توکن‌سازی انجام می‌شود مثلا شرکت ققنوس این کار را در حوزه‌های مختلف انجام داده است. توکن طلا و الماس و توکن با پشتوانه ساخت آب ایجاد شده  و همچنین توکن املاک و گل آنتریوم و شارژموبایل را ایجاد کرده که بعضی‌ها مدت‌دار بودند و بعضی‌ها ادامه‌دار بودند. توکن صندوق‌های بورسی مثل شرکت نزدک که چند صندوق مختلف را توکنایز کردند.  متاسفانه خالی فروشی در این موارد هم بسیار زیاد است که باید به شرکت‌های واسطه دقت شود.

مشکلات توکن‌سازی در ایران

اگر چه مشکلات فنی و زیرساختی و کمبود برنامه‌نویس‌های متخصص برای توسعه این برنامه‌ها وجود دارد اما می‌توان از قراردادهای هوشمند در صنایع مختلف استفاده کرد و این مشکلات برطرف می‌شوند. عدم آشنایی افراد با این موضوع باعث می‌شود از کارایی آن غافل باشند، در صورتی که با این روش می‌توان خیلی از مشکلات اقتصادی را برطرف کرد و سرمایه‌گذاری را آسان‌تر نمود و پول‌های خرد را برای سرمایه‌گذاری راحت‌تر جمع‌آوری کرد و به این ترتیب دارایی‌ها از حالت منجمد به یک دارایی مولد تبدیل می‌شوند.

اما مشکلات اصلی مشکلات قانونی موجود است که به علت تفسیر متضاد سازمان‌های مختلف ایجاد می‌شود. سازمان‌هایی که خود را مسئول این کار می‌دانند و قوانین مختلفی را وضع می‌کنند. درصورتی که قانون تجارت الکترونیکی در این‌باره به زبانی ساده توضیح داده است که داده پیام امن که به مصداق توکن است شبیه یک سند رسمی عمل کرده که منتقل می‌شود و می‌توان آن‌را با امضای دیجیتال ترکیب کرد، قوانین را رعایت کرد بدون اینکه مشکلی ایجاد شود اما متاسفانه سازما‌ن‌های مختلف در این بار اظهار نظراتی می‌کنند که برای این فضا مناسب نیست.