توسط : ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currencies) که به اختصار به آن‌ها(CBDC) گفته می‌شود نسخه‌ای دیجیتالی از پول رایج یک کشور است که زیر نظر بانک مرکزی همان کشور عرضه می‌شود. دولت‌ها با گذشت زمان و درک کارایی رمزارزها کم کم دست از مخالفت با رمزارزها برداشته‌اند و هرکدام به دنبال روشی هستند تا با ارائه‌ی پول دیجیتال خود و وضع قوانین موردنظرشان اوضاع اقتصادی کشور را تحت کنترل درآوردند. در ادامه قرار است با مفهوم CBDCها و تاثیر آن‌ها بر سیاست‌های مالی و پیامدهای بین المللی بیشتر آشنا شوید و همچنین مزایای و معایب آن‌ها را درک خواهید نمود و در پایان چشم‌انداز آینده‌ی این فضا بررسی می‌شود پس اگرعلاقه‌مند هستید با این فضا آشنا شوید تا پایان این مقاله از دیفایر همراه ما باشید.
تعریف ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)
برای درک مفهوم CBDCها کافی است فرض کنید پول فیات با رمزارزها ترکیب شده و نسخه‌ای دیجیتالی را به وجودآورده است که کارمزد پایین‌تری دارد و دارایی‌ها به سرعت منتقل می‌شوند. این دارایی دیجیتال پول نقدی الکترونیکی است که صاحبان آن‌ها می‌توانند به بانک مرکزی و خدمات آن با سرعت بیشتری دسترسی داشته باشند.
تفاوت ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)با رمزارزها
CBDCها مانند رمزارزها از فناوری بلاکچین استفاده می‌کنند اما در برخی موارد با آن‌ها فرق می‌کنند. ارزهای رمزنگاری شده اغلب غیرمتمرکزند وبه هیچ نهادی وابسته نیستند همچنین از سیستم‌های مالی سنتی به طور مستقل عمل می‌کنند اما CBDCها توسط قوانین بانک‌های مرکزی یک کشور صادر و کنترل می‌شوند.
ارزش ارزهای رمزنگاری شده مانند اتریوم و بیت‌کوین براساس میزان استقبال و همچنین کاربردی بودن آن‌ها متفاوت است اما ارزهای دیجیتال بانک مرکزی مانند استیبل‌کوین‌ها ارزش ثابتی دارند و پشتوانه آن‌ها ارز فیات آن کشور است و دچار نوسانات بازار رمزارزها نمی‌شوند، با این تفاوت که استیبل کوین‌ها اساسا ماهیت غیرمتمرکزی دارند و به عنوان نماینده‌ای از پول فیات یا سایر دارایی‌هایی شناخته می‌شوند که می‌توان براساس ارزش‌شان آن‌ها را بازخرید کرد اما CBDCها پایگاه داده مرکزی دارند و معمولا توسط دولت به عنوان پول فیات صادر می‌شوند.
به نظر شما کدام یک برای استفاده مناسب‌تر است ارزهای دیجیتال با ماهیت غیرمتمرکز و بدون واسطه یا CBDCهای متمرکز باثبات؟ قطعا هر کدام با توجه به ویژگی‌های خاص خود در شرایط مختلف کارایی دارند. فرض کنید قرار است شما پولی را بدون واسطه و قابلیت ردیابی برای دوست‌تان ارسال کنید، در این صورت انتخاب شما استفاده از ارزهای دیجیتال غیرمتمرکز خواهد بود اما اگر نگران باشید که این پول را به آدرس درستی انتقال ندهید و جهت اطمینان بخواهید قدرت بازگرداندن تراکنش‌ها را داشته باشید قطعا در این مواقع وجود یک نهاد واسطه مفید خواهد بود که می‌توانید از CBDCها استفاده نمایید.
انواع ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)
به طور کلی CBDCها ابزارجدید بانک‌های مرکزی هستند که امکان اجرای سیاست‌های پولی مستقیم و قابل برنامه‌ریزی را به آن‌ها می‌دهند، به عنوان مثال CBDCهای خردهفروشی به بانک‌های مرکزی این توانایی را می‌دهد که به طور کامل عرضه پول خود را مدیریت کنند وسیاست‌هایی مانند نرخ‌های بهره منفی را به طور مستقیم اجرا کنند همچنین CBDCهای خردهفروشی هزینه را به شدت کمتر می‌کنند وافراد به راحتی می‌توانند در هر کجا که هستند تراکنش‌های مالی خود را انجام دهند.
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی براساس کاربرد به دو مدل خرده فروشی و عمده فروشی تقسیم می‌شوند که عبارتند از:
- CBDCهای خرده فروشی: به عنوان پول نقد دیجیتال شناخته می‌شوند و برای پرداخت‌های همتا به همتا (P2P) و تراکنش‌های بین مصرف‌کنندگان و مشاغل طراحی شده‌اند.
- CBDC های عمده فروشی: برای تسویه بین بانکی استفاده می‌شوند و به عنوان روشی جهت تسهیل تراکنش‌های سریع و ارزان بین مشتریان به کار می‌روند. در حالت کلی انجام مبادلات مالی موسسات مالی و تراکنش‌های بین بانکی را هدف گرفته است.
به نظر شما ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)ها جایگزین پول نقد می‌شوند؟ در حال حاضر این اتفاق بعید است و بیشتر دولت‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند تا از CBDCها به عنوان مکمل فیات استفاده نمایند و در ضمن حمایت از پول فیات کشور خود تلاش می‌کنند اکوسیستم دیجیتال را نیز توسعه دهند. در ادامه با مزایا و معایب ارزهای دیجیتال بانک مرکزی آشنا خواهید شد.
مزایای و معایب ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC):
۱.ثبات قیمت: CBDCها توسط بانک مرکزی صادر می‌شوند، بنابراین می‌توانند از طریق سیاست‌های پولی برای حفظ ثبات قیمت‌ها استفاده شوند. این امر آن‌ها را برای استفاده از ارزهای دیجیتال غیرمتمرکزی که قیمتشان نوسانات شدیدی دارد مناسب است.
۲. کارایی بیشتر: CBDCها می‌توانند به صورت دیجیتالی منتقل شوند که باعث افزایش کارایی پرداخت‌ها و کاهش هزینه‌های معاملات و بهبود دسترسی به خدمات مالی می‌شود.
۳. تسهیل نظارت: CBDCها به راحتی نظارت می‌شوند و به مبارزه با پولشویی و سایر جرایم مالی کمک می‌کنند.
۴. امکانات جدید پرداختی: CBDCها امکان پرداخت‌های جدید و نوآورانه مانند پرداخت‌های فوری یا پرداخت‌های بین‌المللی را فراهم می‌کنند.
۵. تسهیل دسترسی به خدمات مالی: CBDCها می‌توانند به افراد بیشتری دسترسی به خدمات مالی را ارائه دهند، به ویژه در مناطق روستایی یا محروم.
با این حال، CBDCها همچنین با برخی از چالش‌ها نیز روبرو هستند، از جمله:
۱. پذیرش عمومی: هنوز مردم CBDCها را به عنوان وسیله مبادله به رسمیت نمی‌شناسند.
۲. امنیت: CBDCها از نظر امنیت ضعیف هستند و می‌توانند هدف حملات سایبری قرار گیرند.
۳. توافق‌نامه بین‌المللی: کشورهای مختلف باید در مورد نحوه صدور و استفاده از CBDCها توافق کنند و به مناطق جغرافیایی بستگی دارند.
سخن پایانی:
آینده CBDC ها هنوز نامشخص است. اگر CBDCها به طور گسترده پذیرفته شوند می‌توانند به کاهش هزینه‌های معاملات، بهبود دسترسی به خدمات مالی و مبارزه با جرایم مالی کمک کنند و تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد جهانی بر روی سیاست‌های پولی، تراکنش‌های مالی، و حتی اقتصاد کلان داشته باشد. برخی از کشورها، مانند چین، در حال آزمایش CBDCهای خود هستند، در حالی که برخی دیگر، مانند ایالات متحده، هنوز در حال بررسی مزایا و چالش‌های احتمالی CBDCها هستند. نظر شما درباره CBDCها چیست؟
