توسط : در سال‌های اخیر، مفهوم «کنترل منحنی بازده» یا Yield Curve Control (YCC) به موضوعی بحث‌برانگیز در حوزه اقتصاد تبدیل شده است. این سیاست که توسط برخی از بانک‌های مرکزی نظیر بانک ژاپن (BOJ) و بانک رزرو استرالیا (RBA) اجرا می‌شود، به‌عنوان یکی از ابزارهای کنترل نرخ بهره در بازه‌های زمانی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به احتمال استفاده از این سیاست توسط فدرال رزرو آمریکا، در این مقاله به بررسی مفهوم کنترل منحنی بازده، نحوه عملکرد آن و تأثیرات احتمالی آن بر اقتصاد و بازارهای مالی می‌پردازیم.
کنترل منحنی بازده چیست؟
برای درک کنترل منحنی بازده، ابتدا باید بدانیم «منحنی بازده» چیست. منحنی بازده نشان‌دهنده نرخ بازده اوراق قرضه یا اوراق بهادار با سررسیدهای مختلف است. معمولاً، اوراق قرضه با سررسید کوتاه‌مدت ریسک کمتری دارند و بنابراین نرخ بازده کمتری ارائه می‌دهند. اما سرمایه‌گذاران برای خرید اوراق بلندمدت که ریسک بیشتری دارند، انتظار نرخ بازده بالاتری دارند.
به‌طور معمول، منحنی بازده شیب مثبتی دارد؛ به این معنا که نرخ بهره اوراق با سررسید بلندمدت بیشتر از اوراق کوتاه‌مدت است. بانک‌های مرکزی معمولاً از طریق تعیین نرخ بهره کوتاه‌مدت، منحنی بازده را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
چالش بانک‌های مرکزی و کنترل منحنی بازده
در بحران‌های اقتصادی، مانند بحران مالی ۲۰۰۸ یا پاندمی کرونا، نرخ بهره کوتاه‌مدت به صفر نزدیک می‌شود و بانک‌های مرکزی ابزارهای کمتری برای کنترل اقتصاد دارند. در چنین شرایطی، کنترل منحنی بازده می‌تواند یک راه‌حل باشد.
کنترل منحنی بازده به این معناست که بانک مرکزی نرخ بهره اوراق قرضه در یک سررسید مشخص را هدف قرار می‌دهد. برای مثال، بانک رزرو استرالیا نرخ بازده اوراق سه‌ساله را ۰.۲۵٪ تعیین کرد. بانک مرکزی برای حفظ این نرخ، هر تعداد اوراق قرضه لازم را خریداری می‌کند تا نرخ بهره در سطح هدف باقی بماند.
تفاوت کنترل منحنی بازده با تسهیل کمی (QE)
اگرچه YCC شباهت‌هایی با تسهیل کمی (QE) دارد، اما هدف آن متفاوت است. در QE، بانک مرکزی اوراق قرضه را به‌منظور تزریق نقدینگی به اقتصاد خریداری می‌کند. اما در YCC، هدف اصلی، کنترل نرخ بازده است و خرید اوراق تنها به‌اندازه‌ای انجام می‌شود که نرخ بهره در سطح هدف باقی بماند.
تأثیرات کنترل منحنی بازده بر اقتصاد
کاهش هزینه‌های استقراض: با پایین نگه‌داشتن نرخ بهره بلندمدت، YCC به کسب‌وکارها و مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا با هزینه کمتری وام بگیرند و این امر به رشد اقتصادی کمک می‌کند.
تضعیف ارز: نرخ بهره پایین‌تر معمولاً باعث کاهش ارزش ارز ملی می‌شود و می‌تواند صادرات را تقویت کند.
اثر بر بازارها: اگر YCC توسط فدرال رزرو اجرایی شود، ممکن است باعث کاهش ارزش دلار و افزایش قیمت دارایی‌هایی مانند طلا شود. اما اگر این سیاست جایگزین برنامه QE شود، ممکن است به‌عنوان سیگنالی برای کاهش خرید اوراق تلقی شود که می‌تواند ارزش دلار را تقویت کند.
کنترل منحنی بازده ابزاری قدرتمند برای بانک‌های مرکزی است که می‌تواند به تنظیم نرخ بهره و حمایت از اقتصاد کمک کند. این سیاست با کاهش هزینه استقراض و افزایش نقدینگی، تأثیرات مثبتی بر رشد اقتصادی دارد. بااین‌حال، اجرای YCC نیازمند مدیریت دقیق است تا تعادل بین نرخ بهره، خرید اوراق، و دیگر سیاست‌های پولی حفظ شود.
با توجه به شرایط فعلی اقتصاد جهانی و چالش‌های پیش‌روی بانک‌های مرکزی، کنترل منحنی بازده می‌تواند به‌عنوان یکی از ابزارهای مؤثر برای حفظ ثبات اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد.
منبع: YouTube
