صرافیهای غیرمتمرکز (DEX) یکی از مهمترین اجزای دنیای رمزارزها هستند که امکان انجام مبادلات بدون نیاز به واسطهها را فراهم میکنند. یکی از معروفترین صرافیهای غیرمتمرکز، یونیسواپ (Uniswap) است. این پلتفرم بر بستر شبکه اتریوم کار میکند و به کاربران این امکان را میدهد تا بهراحتی توکنهای مختلف را با هم مبادله کنند. در این مقاله، به معرفی یونیسواپ و بررسی نحوه عملکرد آن میپردازیم.
یونیسواپ یک صرافی غیرمتمرکز است که به شما اجازه میدهد تا هر توکن اتریوم را با توکن دیگری از همان شبکه مبادله کنید، با پرداخت هزینهای بسیار کم. یونیسواپ مثل یک سوپرمارکت است، اما بدون نیاز به پول نقد. به جای اینکه پول پرداخت کنید، سیبزمینیهای خود را تحویل میدهید و بلافاصله سیب دریافت میکنید.
اما یونیسواپ چگونه این کار را انجام میدهد؟ آنها یک انبار بزرگ از سیب و سیبزمینی در پشت دارند که همیشه پر است تا هر کسی که میخواهد، بتواند مبادله کند. حال اگر کسی بیاید و مقدار زیادی سیب بخرد، انبار سیبها کمتر میشود، در نتیجه فروشگاه (یونیسواپ) شروع به افزایش قیمت سیبها میکند. حالا برای دریافت یک سیب باید دو سیبزمینی بدهید. سپس قیمت ممکن است به سه سیبزمینی برای هر سیب برسد، تا زمانی که کسی با یک دسته سیب بیاید و دوباره انبار را پر کند.
اگر این مثال برای شما منطقی است، پس موفق به درک مفهوم شدهاید. اجازه دهید این موضوع را کمی بیشتر باز کنیم. فرض کنید سیبزمینیهای شما اتریوم است و سیبهایی که میخواهید بخرید، توکن Basic Attention Token (BAT) است که یکی از توکنهای معروف شبکه اتریوم است.
وقتی که به یونیسواپ (که در این مثال سوپرمارکت است) اتریوم خود را تحویل میدهید، در ازای آن، قیمت منصفانهای از BAT دریافت میکنید. حالا بعد از این مبادله، قیمت BAT افزایش مییابد، چون مقدار آن کمتر شده است و قیمت اتریوم کاهش مییابد چون مقدار آن در سیستم بیشتر شده است. این دقیقاً مکانیزم عرضه و تقاضا درون یونیسواپ است.
مبادله بعدی که به سیستم وارد شود، باید BAT را به قیمت بالاتری خریداری کند یا اتریوم خود را به قیمت بالاتری بفروشد. در بعضی موارد، ممکن است یک معاملهگر بتواند اتریوم را از یک صرافی دیگر مثلاً کوینبیس به قیمت ۲۰۰۰ دلار بخرد و سپس آن را به یونیسواپ به قیمت ۲۰۵۰ دلار بفروشد و از این تفاوت سود ببرد. این کار اساساً تعادل موجودی سیب و سیبزمینی (اتریوم و BAT) را در یونیسواپ حفظ میکند.
این سیستم همان چیزی است که به عنوان بازارساز خودکار (AMM) شناخته میشود.