توسط : می‌توان گفت که سولانا به عنوان یک بلاکچین، نقطه ای را به دست آورده که انتظار می‌رفت. این پلتفرم در حال حاضر میزبان صدها پروژه است و قابلیت مقیاس‌پذیری بسیار بالای آن به این معناست که فرصت‌های بسیاری دیگر هم در انتظار ماست.
در این مقاله، به بررسی سولانا و اکوسیستم آن می‌پردازیم. همچنین تاریخچه و تیم پشت این پروژه را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در بخش‌های بعدی، به معرفی توکن SOL می‌پردازیم. پروژه‌های برجسته در این شبکه، راهنمای استفاده از کیف‌پول‌های این ارزدیجیتال از دیگر بخش‌های این مقاله خواهند بود.
بلاکچین سولانا چیست؟
یک شبکه نوظهور مانند Solana، با ویژگی‌هایی همچون غیرمتمرکز بودن، امنیت، مقیاس‌پذیری و سرعت بالا، به عنوان یک بلاکچین لایه اول شناخته میشود. هدف اصلی این شبکه، فراهم کردن بستری برای توسعه و استفاده از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز است. این امکان وجود دارد که در آینده سولانا به عنوان یک رقیب اصلی برای اتریوم مطرح شود.
Solana، مانند اتریوم، قراردادهای هوشمند را پشتیبانی می‌کند، اما با این تفاوت که عملکرد بهتری دارد و هزینه‌های کمتری دارد، به طوری که به عنوان یک بلاکچین مقیاس‌پذیر توصیف میشود. توکن SOL، همواره یکی از ارزشمندترین ارزهای دیجیتال بوده است.
این پلتفرم به عنوان یک شبکه قدرتمند و سریع برای توسعه‌دهندگان توصیف شده است؛ زیرا زمان تأیید تراکنش‌ها در این شبکه کمتر از ۱ ثانیه است. همچنین کارمزد تراکنش‌ها بسیار پایین است و این شبکه پشتیبانی کاملی از قراردادهای هوشمند دارد. این ویژگی‌ها نشان‌دهنده این است که سولانا به نیازهای توسعه‌دهندگان و کاربران این حوزه پاسخ می‌دهد.
مشکل کندی در تأیید تراکنش‌ها که در بسیاری از بلاک‌چین‌ها وجود دارد، با ورود شبکه‌هایی مانند Solana به پایان می‌رسد. سولانا قادر است در هر ثانیه بیش از ۵۰ هزار تراکنش را پردازش کند، که این ویژگی آن را به یک رقیب برای غول‌های حوزه پرداخت مانند پی‌پل و مسترکارت تبدیل کرده است.
با پشتیبانی از قراردادهای هوشمند، Solana می‌تواند برای انواع اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، از جمله NFTها و صرافی‌های غیرمتمرکز، محیطی فراهم کند. به‌طور خلاصه، سولانا به‌طور مشابهی به عنوان یک شبکه قابل مقایسه با اتریوم شناخته میشود، اما با عملکرد بهتر. پذیرش و محبوبیت این شبکه در حال حاضر بسیار بالاست و تعداد پروژه‌های فعال در آن رو به افزایش است.
SPL استانداردی است که برای ساخت توکن‌ها روی شبکه سولانا استفاده میشود، به‌طور مشابهی با استاندارد ERC در اتریوم. این استاندارد به انواعی از توکن‌ها که روی این شبکه ایجاد می‌شوند، شباهت دارد. برای ایجاد توکن در این شبکه، می‌توان از زبان‌های برنامه‌نویسی مانند Rust، C و C++ استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: بررسی علت توقف سولانا
سولانا چگونه کار می‌کند؟
شبکه سولانا، با تمرکز بر فناوری‌های نوین، به یکی از بهترین بلاک‌چین‌ها تبدیل شده است، اما برای استفاده از آن و توکن SOL، نیازی به دقت فنی عمیق ندارید.
توکن بومی این شبکه با نام SOL شناخته میشود و طبق اعلام Solana، هر سال ۸ درصد به مقدار توکن‌های شبکه اضافه میشود. از این میان، ۱۵ درصد به عنوان کاهش تورم محاسبه میشود که در آینده موجب کاهش تورم سالانه تا ۱.۵ درصد میشود.
Solana برای بالا بردن سرعت و کارایی از روش اثبات تاریخچه استفاده می‌کند. این فناوری امکان ایجاد یک زنجیره بدون نیاز به زمان زیاد برای اجماع بر روی برچسب‌های زمانی را فراهم می‌کند.
هر بلاک در Solana به عنوان یک اسلات شناخته میشود و هر خوشه شبکه دارای یک اعتبارسنج است که مسئول اضافه‌کردن بلاک‌ها به بلاکچین است.
Solana از تابع هش SHA۲۵۶ برای امنیت تراکنش‌ها و رویدادهای خود استفاده می‌کند، اما با این وجود، توانایی پردازش بسیار بیشتری نسبت به بلاک‌چین‌های مبتنی بر اثبات کار دارد و هر ثانیه می‌تواند ۵۰ هزار تراکنش را پردازش کند.
به‌طور خلاصه، Solana با استفاده از اثبات تاریخچه، بلاک‌ها را بدون نیاز به برچسب‌های زمانی اضافه می‌کند و این باعث ایجاد یک بلاکچین سریع و کارامد میشود.
برخلاف بیت‌کوین که در آن برچسب‌های زمانی به ساعت محلی ماینر وابسته است، در سولانا اینگونه وابستگی وجود ندارد؛ چراکه اثبات تاریخچه این نیاز را برطرف کرده و مفهوم زمان را به‌طور سراسری توسط شبکه تعیین می‌کند.
از جهت دیگر، با وجود تمام مزایای اثبات تاریخچه، این فناوری دارای معایبی است. به عنوان مثال، تبدیل‌شدن به یک اعتبارسنج در سولانا نیاز به سخت‌افزار قدرتمندی دارد و اگر شما این ملزومات را نداشته باشید، نمی‌توانید اعتبارسنج این شبکه باشید.
از سوی دیگر، این فناوری باعث متمرکزتر شدن سولانا میشود؛ چراکه دیگر مثل شبکه‌های اثبات سهام معمولی، هر کسی نمی‌تواند به‌عنوان اعتبارسنج فعالیت کند.
مشکل دیگری که در این میان به وجود می‌آید، حجم بالای تراکنش‌هاست. به‌طور مثال، اگر هر تراکنش ۲۵۰ کیلوبایت باشد و در هر ثانیه ۵۰ هزار تراکنش تأیید شود، هر سال ۴۰ پتابایت داده روی بلاکچین ذخیره خواهد شد، که ممکن است برای هر کسی مقدور نباشد.
برای حل این مشکل، Solana راهکار آرشیوکننده‌ها را ارائه کرده است.
تاریخچه و تیم سولانا
آناتولی یاکوونکو در سال ۲۰۱۷ به همراه گرگ فیتزجرالد و استفن آکریج که قبلاً در کوالکام کار می‌کردند، شرکتی به نام سولانا لبز را تأسیس کردند. آنها پروژه لوم را آغاز کردند اما بعد از تغییر نام آن به Solana، به‌عنوان یک شبکه بلاکچین جدید، ادامه دادند.
یاکوونکو هم‌اکنون به‌عنوان مدیرعامل سولانا لبز درگیر کارهای شرکت است. اریک ویلیامز و دیگر هم‌بنیان‌گذاران مانند گرگ فیتزجرالد و راج گوکال نیز در سمت‌های مدیریتی شرکت فعالیت می‌کنند.
تیم Solana تاکنون حدود ۲۰ میلیون دلار سرمایه گذاری از طریق فروش محدود توکن‌هایش جذب کرده است و در زمان راه‌اندازی نسخه بتای شبکه اصلی خود نیز ۱.۷۶ میلیون دلار دیگر سرمایه جذب کرد.
سولانا لبز و بنیاد سولانا (Solana Foundation) هر دو نقش مهمی در توسعه این شبکه دارند.
استادیس یاکوونکو در سال ۲۰۱۷ به همراه دوستان و همکاران سابقش در کوالکام، یعنی گرگ فیتزجرالد و استفن آکریج، شرکتی به نام سولانا لبز را تشکیل داد. آغازین پروژه آنها با نام لوم بود که بعدها به سولانا تغییر نام داد.
تیم سولانا بخش قابل توجهی از سرمایه‌گذاری خود را از طریق فروش توکن‌هایش جذب کرد و پس از راه‌اندازی نسخه بتای شبکه اصلی، همچنین از مزایده عمومی در پلتفرم کوین لیست بهره برد.
در حال حاضر، استادیس یاکوونکو به عنوان مدیرعامل شرکت مشغول به کار است و همکارانش از جمله اریک ویلیامز نیز در سمت‌های مختلف مدیریتی شرکت فعالیت می‌کنند. همچنین، بنیاد Solana نیز به عنوان یک نهاد حمایتی در توسعه این شبکه نقش مهمی دارد.
ویژگی‌های مهم سولانا
به‌طور کلی سولانا هشت ویژگی مهم و اساسی دارد که عبارت‌اند از:
- اثبات تاریخچه (Proof of History)
- تحمل خطای بیزانس تاور (Byzantium Failure Tolerance Tower)
- توربین (Turbine)
- گالف استریم (Gulf Stream)
- سی‌لول (Sealevel)
- پایپ لاینینگ (Pipelining)
- کلاد بریک (Cloudbreak)
- آرشیوکننده‌ها (Archivers)
اثبات تاریخچه
در بیشتر شبکه‌های توزیع‌شده، چالش اساسی این است که نودها نمی‌توانند به برچسب‌های زمانی دیگر نودها که دریافت می‌کنند، اعتماد کنند؛ زیرا این برچسب‌ها گاهاً توسط خود نودها اضافه می‌شوند یا از روی ساعت سخت‌افزاری آنها ایجاد می‌شوند.
برای حل این چالش، Solana از مدل اثبات تاریخچه بهره برده است. این مدل اثبات تاریخچه یک منبع امن و رمزنگاری‌شده است که یک مرجع سراسری در شبکه برای زمان فراهم می‌کند. اثبات تاریخچه در واقع یک تابع تأخیر قابل‌تأیید با بسامد بالا است.
در این نوع از توابع، مراحل مشخصی نیاز است تا اعتبار خروجی تأیید شود؛ اما هر کسی می‌تواند اعتبار خروجی را به‌سادگی تأیید کند.
با استفاده از اثبات تاریخچه، نودها قادرند بدون هماهنگی با دیگر اعضای شبکه، بلاک بعدی را بسازند و از اعتماد به برچسب‌های زمانی صرف نظر کنند. در نتیجه، سرعت تأیید تراکنش‌ها به طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
توربین
در Solana، توربین به عنوان پروتکلی عمل می‌کند که بین اعتبارسنج‌ها به عنوان یک پل ارتباطی وابسته به اجماع عمل می‌کند. این پروتکل به طور مستقل از اجماع سولانا وجود دارد و با بیت تورنت تطابق زیادی دارد؛ می‌توان آن را به عنوان یک نسخه بهینه‌تر از بیت تورنت در نظر گرفت.
زمانی که یک بلاک در شبکه منتشر میشود، توربین آن را به بسته‌های کوچک تقسیم می‌کند؛ به عبارت دیگر، با تقسیم داده‌ها به بسته‌های کوچک، شبکه موفق به مدیریت چالش پهنای باند میشود.
تحمل خطای بیزانس تاور
Solana از مکانیزم تحمل خطای بیزانس تاور برای اجماع استفاده می‌کند، که نوعی تحمل خطای بیزانس کاربردی است. این مکانیزم با استفاده از اثبات تاریخچه که خود به عنوان ساعت سراسری شبکه عمل می‌کند، کار می‌کند.
با بهره‌گیری از این تحمل خطا، اجماع بدون نیاز به تبادل حجم بالایی از پردازش حاصل میشود و تأیید تراکنش‌ها با سرعت بسیار بیشتری انجام میشود.
قبل از تأیید نهایی و قطعی دفتر کل Solana، اعتبارسنج‌ها روی این موضوع که کدام دفتر کل معتبر است، رأی‌گیری می‌کنند. پس از رأی‌گیری، امکان انجام دوباره آن ممکن نیست.
گالف استریم
به دلیل امکانات پردازشی قوی، Solana به سرعت ۵۰ هزار تراکنش در ثانیه دست پیدا کرده است. در این شبکه، نودها به عنوان لیدرها شناخته می‌شوند و ترتیب آنها برای اعتبارسنج‌ها قابل دسترس است.
این بدان معناست که اعتبارسنج‌ها پیشاپیش تراکنش‌ها را به لیدرها ارسال می‌کنند، به این ترتیب لیدر می‌تواند تراکنش‌ها را به زودی‌تر اجرا کند و زمان تأیید آنها را کاهش دهد.
در سولانا، گالف استریم وظیفه مماثلی به ممپول‌ها در دیگر بلاک‌چین‌ها دارد. این فناوری به عنوان یک نسل جدید از ممپول‌ها در سیستم بلاک چین عمل می‌کند.
سی‌لول
Solana به کاربران این امکان را می‌دهد که در یک زمان، بیش از یک قرارداد هوشمند را اجرا کنند. برای این منظور، سی‌لول وجود دارد که می‌توان آن را به عنوان یک نوع ماشین مجازی تصور کرد.
سی‌لول تراکنش‌ها را زمانبندی می‌کند، اما خود آنها را اجرا نمی‌کند. این ویژگی از اجرای موازی تراکنش‌ها در یک شارد بهره می‌برد که سولانا را از دیگر بلاک چین‌ها متمایز می‌کند.
پایپ لاینینگ
کلادبریک
کلاد بریک در Solana امکان مقیاس‌پذیری را فراهم می‌کند. این ساختار داده باعث میشود تراکنش‌ها با استفاده از تمامی سخت‌افزارهای مسئول فهرست‌سازی داده‌ها پردازش شوند.
استفاده از کلادبریک، زمان ایجاد بلاک‌ها را به حداقل ممکن می‌رساند و همچنین، تأیید تراکنش‌ها را در سریع‌ترین زمان ممکن فراهم می‌کند.
آرشیوکننده‌ها
در شبکه Solana، هر نود قادر است بسته به ظرفیت فضای ذخیره‌سازی سخت‌افزاری خود، داده‌ها را از نودهای دیگر دریافت و آنها را ذخیره کند. آرشیوکننده‌ها همچنین با توجه به ظرفیتی که دارند، داده‌های خاصی را از اعتبارسنج‌ها دریافت و نگهداری می‌کنند.
این داده‌ها به نوعی ذخیره می‌شوند که دسترسی به آنها در سطح شبکه ممکن است.
آموزش خرید سولانا
خرید Solana مانند خرید هر ارزدیجیتال دیگری به نسبت آسان است. کافی است یک صرافی ارزدیجیتال را پیدا کنید که سولانا را در فهرست ارزهای قابل‌معامله‌اش داشته باشد. روش‌های مختلفی برای خرید سولانا وجود دارد، از جمله:
۱. خرید مستقیم Solana از صرافی‌های ایرانی با استفاده از کارت بانکی.
۲. خرید Solana از صرافی‌های خارجی.
در گذشته، خرید از صرافی‌های خارجی برای کاربران ایرانی متداول بود، اما با اجباری شدن احراز هویت در بسیاری از این صرافی‌ها، خرید از صرافی‌های داخلی بهترین گزینه ممکن است. به علاوه، تعداد و کیفیت صرافی‌های داخلی در حال افزایش است.
برای خرید Solana، کافی است عبارت “خرید سولانا” را در موتور جستجوی گوگل وارد کرده و با ده‌ها صرافی مختلف با اسامی متنوع مواجه شوید. با مراجعه به صفحه خرید سولانا در هر صرافی، می‌توانید مبلغ مورد نظر خود را تعیین و اطلاعات هویتی مورد نیاز را وارد کنید و خرید خود را انجام دهید.
کیف‌پول‌های سولانا (SOL)
برای ذخیره‌سازی در Solana، به یک کیف‌پول نیاز دارید. از آنجایی که Solana محبوبیت بالایی دارد، پیدا کردن یک کیف‌پول برای آن به سادگی امکان‌پذیر است. در زیر چند کیف پول معتبر برای ذخیره توکن SOL را معرفی خواهیم کرد:
۱. فانتوم والت (Phantom Wallet):
یکی از کیف‌پول‌های اصلی برای سولاناست. کار با آن ساده است و تمام نیازهای شما در تعامل با شبکه سولانا را برطرف می‌کند. علاوه بر ذخیره‌سازی توکن‌های SOL، این کیف‌پول از توکن‌های دیگر مبتنی بر اکوسیستم سولانا و توکن‌های SPL پشتیبانی می‌کند. امکان شرکت در سهام‌گذاری سولانا و سازگاری با کیف‌پول‌های سخت‌افزاری نیز از دیگر ویژگی‌های آن است.
۲. سول فلیر (SolFlare):
یک کیف‌پول بر پایه وب برای سولاناست. کار با آن نیز ساده است و از کیف‌پول‌های سخت‌افزاری نیز پشتیبانی می‌کند. همچنین می‌توانید توکن‌های غیرمثلی خود را در آن ذخیره کنید.
۳. مث والت (Math Wallet):
این کیف‌پول نیز یک گزینه خوب برای ذخیره Solana است. علاوه بر SOL، از توکن‌های دیگر نیز پشتیبانی می‌کند و امکان اتصال آسان به کیف‌پول‌های سخت‌افزاری را فراهم می‌کند.
با استفاده از این کیف‌های پول، می‌توانید توکن‌های خود را به امان نگه دارید و به راحتی در تراکنش‌های شبکه Solana شرکت کنید.
سهام‌گذاری (استیک کردن) سولانا
شبکه سولانا، مانند دیگر شبکه‌های اثبات سهام، به دارندگان توکن SOL اجازه می‌دهد تا این توکن‌ها را استیک کرده و از پاداش حاصل از آن سود ببرند. برای انجام این کار، باید از یک کیف‌پول استفاده کنید که قابلیت استیک کردن SOL را داشته باشد. هر کیف پول این امکان را ارائه نمی‌دهد، بنابراین برای پیدا کردن کیف‌پول مناسب می‌توانید به لینک docs.solana.com/staking مراجعه کنید.
پس از انتخاب کیف‌پول، ابتدا باید یک حساب استیکینگ در آن ایجاد کنید و توکن‌های SOL خود را به آن منتقل کنید. هر حساب استیکینگ دارای یک آدرس منحصر به فرد است و یک کیف پول می‌تواند چندین حساب استیکینگ را همزمان مدیریت کند.
برای دریافت سود، توکن‌های خود را به یک نماینده یا ولیدیتور واگذار می‌کنید. لازم به ذکر است که توکن‌های موجود در یک حساب استیکینگ فقط می‌توانند به یک ولیدیتور واگذار شوند، بنابراین اگر قصد دارید به چندین ولیدیتور واگذاری کنید، باید حساب‌های مختلفی را ایجاد کنید.
برای اطلاعات بیشتر در مورد ولیدیتورهای مختلف سولانا، می‌توانید از لینک‌هایی مانند solanabeach.io و validators.app استفاده کنید.
مشهورترین پروژه‌های اکوسیستم سولانا
همانطور که اشاره کردیم، در حال حاضر صدها پروژه روی زنجیره سولانا فعالیت می‌کنند. ما در این بین ۵ مورد از معروف‌ترین پروژه‌های اکوسیستم سولانا را انتخاب کرده‌ایم که در ادامه آنها را معرفی و بررسی می‌کنیم:
- سروم (Serum)
- ریدیوم (Raydium)
- سولاریوم (Solarium)
- منگو مارکتس (Mango Markets)
- اودیوس (Audius)
می‌توان پروژه سولانا را با سروم، ریدیوم، سولاریوم، منگو مارکتس و اودیوس به عنوان پروژه‌های بزرگ این اکوسیستم مقایسه کرد.
سروم یک صرافی غیرمتمرکز است که معامله‌گران می‌توانند در آن ارزهای مختلف را خرید و فروش کنند و تمام تعاملات در آن بر بستر قراردادهای هوشمند انجام میشود. مثل یونی‌سواپ در اتریوم و سوشی‌سواپ در بایننس اسمارت‌چین، سروم از معاملات بین‌زنجیره‌ای پشتیبانی می‌کند.
ریدیوم یک بازارساز خودکار و یک تأمین‌کننده نقدینگی است که روی بلاکچین سولانا فعالیت می‌کند و امکان معامله ارزها، کشت سود و ایجاد استخرهای نقدینگی برای توکن‌های SPL را فراهم می‌کند.
سولاریوم یک پیام‌رسان رمزنگاری‌شده است که روی بلاکچین سولانا فعالیت می‌کند و از الگوریتم رمزنگاری سیستماتیک ChaCha۲۰-Poly۱۳۰۵ استفاده می‌کند.
منگو مارکتس امکان استفاده از اهرم تا ۵ برابر را فراهم می‌کند و از استخرهای نقدینگی سولانا و سروم استفاده می‌کند.
اودیوس یک پلتفرم غیرمتمرکز برای پخش موسیقی است و هدف آن اعطای ابتکارعمل به هنرمندان و تولیدکنندگان محتوا است. این پروژه ابتدا در بلاک چین اتریوم توسعه یافته بود ولی بعداً به سولانا مهاجرت کرد.
این پروژه‌ها تنها بخشی از اکوسیستم گسترده سولانا هستند که امکانات متنوعی را برای کاربران فراهم می‌کنند.
جمع‌بندی
شبکه سولانا یکی از پربارترین و به‌هنگام‌ترین سیستم‌های بلاک‌چینی است. این شبکه از تکنولوژی‌های نوینی مانند اثبات تاریخچه، گالف استریم و توربین بهره‌مند است که منجر به کارایی بسیار بالا و پردازش حدود ۵۰ هزار تراکنش در ثانیه میشود. این پیچیدگی‌ها ممکن است برای کاربران عادی مانعی ایجاد کنند، اما با وجود این، سولانا به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های بلاک‌چینی شناخته میشود.
توکن بومی سولانا، یعنی SOL، دارای کاربردهای متعددی است، از جمله استفاده برای پرداخت کارمزدها در شبکه. این توکن مورد پشتیبانی بسیاری از کیف پول‌های معتبر قرار دارد و به دلیل ارزش بالایش، در بیشتر صرافی‌ها معامله میشود.
سولانا با پتانسیل‌های بی‌شماری روبرو است و به عنوان یکی از رقبای قوی اتریوم، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این شبکه با محبوبیت و پذیرش گسترده‌ای که دارد، همراه با کاربردهای متنوعش، نشان می‌دهد که دارای آینده‌ای روشن و پر امید است.
