دهخدای اصطلاحات بلاکچین و رمزارز

رمزارز (Cryptocurrency)

 ارز دیجیتالی که از رمزنگاری برای تأمین امنیت تراکنش‌ها، کنترل ایجاد واحدهای جدید و تأیید انتقال دارایی‌ها استفاده می‌کند. این ارزها به صورت غیرمتمرکز و مستقل از نهادهای مالی سنتی عمل می‌کنند.

بلاکچین (Blockchain)

فناوری ثبت توزیع‌شده‌ای که تراکنش‌ها را به صورت پیوسته در بلوک‌های زنجیره‌ای ثبت می‌کند. این ساختار توزیع‌شده امنیت، شفافیت و تغییر ناپذیری داده‌ها را تضمین می‌کند و امکان پیگیری تمامی تراکنش‌ها از ابتدا تا انتها را فراهم می‌سازد.

بیت‌کوین (Bitcoin)

 اولین و مشهورترین رمزارز غیرمتمرکز که توسط فردی یا گروهی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو در سال 2009 معرفی شد. بیت‌کوین با استفاده از فناوری بلاکچین به کاربران اجازه می‌دهد بدون نیاز به واسطه مالی، تراکنش‌های همتا به همتا انجام دهند.

اتریوم (Ethereum)

 پلتفرمی بلاکچین که توسط ویتالیک بوترین ایجاد شد و امکان اجرای قراردادهای هوشمند و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) را فراهم می‌کند. اتریوم به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد برنامه‌های غیرمتمرکز خود را بر روی یک بلاکچین مشترک ایجاد و اجرا کنند.

قرارداد هوشمند (Smart Contract)

 قراردادهای دیجیتالی که شرایط توافق را به صورت کد برنامه‌نویسی در بلاکچین ذخیره می‌کنند. این قراردادها به صورت خودکار و بدون نیاز به واسطه انسانی اجرا می‌شوند و باعث افزایش شفافیت و کاهش خطاهای انسانی می‌گردند.

استخراج (Mining)

 فرآیندی که طی آن تراکنش‌های رمزارزی تأیید و به بلاکچین اضافه می‌شوند و واحدهای جدید رمزارز تولید می‌شوند. استخراج‌کنندگان با استفاده از توان محاسباتی خود مسائل پیچیده ریاضی را حل می‌کنند و در ازای آن پاداش دریافت می‌کنند.

هش (Hash)

 خروجی یک الگوریتم رمزنگاری که یک ورودی را به یک مقدار ثابت و منحصر به فرد تبدیل می‌کند. هش‌ها برای تأیید صحت داده‌ها و جلوگیری از دستکاری آنها استفاده می‌شوند و نقش مهمی در امنیت بلاکچین دارند.

کلید خصوصی (Private Key)

 کدی مخفی که دسترسی به دارایی‌های رمزارزی یک فرد را فراهم می‌کند. کلید خصوصی به مالک امکان می‌دهد تا تراکنش‌ها را امضا و ارسال کند و باید به صورت ایمن نگهداری شود.

کلید عمومی (Public Key)

 کدی که برای ایجاد آدرس‌های رمزارزی و دریافت تراکنش‌ها استفاده می‌شود. کلید عمومی به دیگران اجازه می‌دهد دارایی‌ها را به مالک کلید خصوصی ارسال کنند، بدون اینکه به کلید خصوصی دسترسی داشته باشند.

کیف پول (Wallet)

نرم‌افزار یا سخت‌افزاری که برای ذخیره، ارسال و دریافت رمزارزها استفاده می‌شود. کیف پول‌ها به صورت ایمن کلیدهای خصوصی و عمومی را نگهداری می‌کنند و به کاربران امکان مدیریت دارایی‌های دیجیتال خود را می‌دهند.

گواه اثبات کار (Proof of Work – PoW)

 الگوریتم توافقی که نیاز به انجام محاسبات پیچیده دارد تا بلاک‌ها به بلاکچین اضافه شوند. این الگوریتم توسط بیت‌کوین و بسیاری از رمزارزهای دیگر استفاده می‌شود و امنیت شبکه را تضمین می‌کند.

گواه اثبات سهام (Proof of Stake – PoS)

 الگوریتم توافقی که افراد بر اساس مقدار رمزارزی که دارند و سهام‌گذاری کرده‌اند، بلاک‌ها را تأیید می‌کنند. این روش به انرژی کمتری نسبت به گواه اثبات کار نیاز دارد و بهبود بهره‌وری شبکه را به همراه دارد.

توکن (Token)

واحدهای دیجیتالی که بر روی بلاکچین ایجاد می‌شوند و می‌توانند نماینده دارایی‌ها یا حقوق باشند. توکن‌ها ممکن است به عنوان نماینده دارایی‌های فیزیکی، سهام شرکت‌ها، یا واحدهای پولی دیجیتال مورد استفاده قرار گیرند.

آلتکوین (Altcoin)

هر رمزارزی غیر از بیت‌کوین. آلتکوین‌ها با هدف بهبود و رفع مشکلات بیت‌کوین ایجاد شده‌اند و انواع مختلفی دارند که هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

دپ (DApp – Decentralized Application)

اپلیکیشن‌هایی که بر روی بلاکچین اجرا می‌شوند و بدون واسطه کار می‌کنند. دپ‌ها از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند به صورت مستقیم و غیرمتمرکز با یکدیگر تعامل داشته باشند.

دفی (DeFi – Decentralized Finance)

اکوسیستمی از خدمات مالی غیرمتمرکز که بر روی بلاکچین‌ها اجرا می‌شوند. دیفای امکان انجام تراکنش‌های مالی مانند قرض‌گیری، قرض‌دهی، مبادله و بیمه را بدون نیاز به واسطه‌های مالی سنتی فراهم می‌کند.

استیبل‌کوین (Stablecoin)

 رمزارزهایی که ارزش آنها به یک دارایی پایدار مانند دلار آمریکا یا طلا متصل است. استیبل‌کوین‌ها به عنوان وسیله‌ای برای کاهش نوسانات قیمت در بازار رمزارزها و استفاده در تراکنش‌های مالی روزمره به کار می‌روند.

ییلد فارمینگ (Yield Farming)

 استراتژی کسب سود از طریق سرمایه‌گذاری در پروتکل‌های دیفای. کاربران با واریز دارایی‌های خود به این پروتکل‌ها می‌توانند پاداش‌هایی به صورت رمزارز دریافت کنند.

لندینگ (Lending)

فرآیند قرض دادن دارایی‌های رمزارزی به دیگران در ازای دریافت سود. پلتفرم‌های لندینگ دیفای امکان قرض‌دهی و قرض‌گیری غیرمتمرکز را فراهم می‌کنند.

لوریج (Leverage)

استفاده از سرمایه قرض گرفته شده برای افزایش پتانسیل بازدهی سرمایه‌گذاری. در بازار رمزارزها، لوریج می‌تواند بازدهی سرمایه‌گذاری را افزایش دهد، اما خطرات و زیان‌های بالقوه نیز بیشتر می‌شود.

پلتفرم غیرمتمرکز (Decentralized Platform)

 شبکه‌ای که بدون کنترل مرکزی و توسط کاربران مدیریت می‌شود. این پلتفرم‌ها از فناوری بلاکچین برای ایجاد شفافیت و امنیت در تعاملات استفاده می‌کنند.

ICO (Initial Coin Offering)

 روش جذب سرمایه برای پروژه‌های رمزارزی از طریق فروش توکن‌های جدید. سرمایه‌گذاران با خرید این توکن‌ها می‌توانند از مزایای پروژه‌های آینده بهره‌مند شوند.

IDO (Initial DEX Offering)

 فروش توکن‌ها در یک صرافی غیرمتمرکز برای جذب سرمایه

. این روش نسبت به ICO‌ها شفاف‌تر است و امکان فروش توکن‌ها به صورت مستقیم به کاربران را فراهم می‌کند.

هاردفورک (Hard Fork)

تغییرات اساسی در پروتکل بلاکچین که منجر به ایجاد دو زنجیره جداگانه می‌شود. این تغییرات می‌تواند ناشی از تفاوت‌های اساسی در دیدگاه‌ها و اهداف توسعه‌دهندگان یا به‌روزرسانی‌های بزرگ باشد که باعث ناسازگاری نسخه‌های قدیمی و جدید می‌شود.

سافت‌فورک (Soft Fork)

 تغییرات سازگار به عقب در پروتکل بلاکچین که تنها یک زنجیره باقی می‌ماند. این نوع به‌روزرسانی به طور تدریجی و بدون ایجاد شکاف در شبکه اعمال می‌شود و تمامی نودهای جدید و قدیمی قادر به ادامه فعالیت در یک زنجیره مشترک هستند.

هاب (Hub)

نقطه‌ای مرکزی در شبکه بلاکچین که داده‌ها را بین نودها منتقل می‌کند. هاب‌ها می‌توانند نقش مهمی در بهبود کارایی و سرعت پردازش تراکنش‌ها در شبکه‌های پیچیده بلاکچین ایفا کنند.

نود (Node)

هر دستگاه یا کامپیوتر متصل به شبکه بلاکچین که یک کپی از بلاکچین را نگهداری می‌کند. نودها نقش مهمی در تأیید تراکنش‌ها، حفظ امنیت و پایداری شبکه دارند و می‌توانند به صورت فول نود یا لایت نود عمل کنند.

سواپ (Swap)

تبادل دو رمزارز متفاوت در یک پلتفرم. سواپ‌ها معمولاً در صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) انجام می‌شوند و به کاربران اجازه می‌دهند دارایی‌های خود را به صورت همتا به همتا و بدون نیاز به واسطه تبدیل کنند.

پروتکل (Protocol)

مجموعه قوانین و استانداردهایی که نحوه انجام تراکنش‌ها و ارتباطات در شبکه بلاکچین را تعریف می‌کند. پروتکل‌ها می‌توانند شامل الگوریتم‌های توافق، قوانین انتقال داده‌ها و امنیت شبکه باشند.

تریدینگ (Trading)

خرید و فروش رمزارزها با هدف کسب سود. تریدرها با تحلیل بازار و استفاده از استراتژی‌های مختلف سعی در بهره‌برداری از نوسانات قیمت رمزارزها دارند.

مارکت‌کپ (Market Cap)

ارزش کل بازار یک رمزارز که از ضرب قیمت آن در تعداد کل واحدهای موجود به دست می‌آید. مارکت‌کپ یکی از شاخص‌های مهم برای سنجش اندازه و تأثیرگذاری یک رمزارز در بازار است.

استیکینگ (Staking)

قفل کردن مقدار مشخصی از رمزارزها در یک پلتفرم برای کسب پاداش. استیکینگ معمولاً در الگوریتم‌های گواه اثبات سهام (PoS) استفاده می‌شود و به افزایش امنیت و پایداری شبکه کمک می‌کند.

اثبات سوزاندن (Proof of Burn)

روشی که در آن کاربران رمزارزهای خود را می‌سوزانند (از گردش خارج می‌کنند) تا پاداش بگیرند. این روش به عنوان یک مکانیسم کاهش تورم و افزایش ارزش رمزارزها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اوره (Oracle)

سرویس‌هایی که داده‌های خارج از بلاکچین را به قراردادهای هوشمند می‌رسانند. اوره‌ها نقش مهمی در برقراری ارتباط بین دنیای واقعی و قراردادهای هوشمند دارند و به اجرای صحیح و دقیق این قراردادها کمک می‌کنند.

هایپرلجر (Hyperledger)

 پروژه‌ای منبع باز برای توسعه تکنولوژی‌های بلاکچین برای کاربردهای تجاری. هایپرلجر توسط بنیاد لینوکس هدایت می‌شود و شامل چندین فریمورک و ابزار برای ساخت و اجرای شبکه‌های بلاکچین خصوصی و مجوزدار است.

گس (Gas)

واحد اندازه‌گیری کارمزد محاسباتی لازم برای اجرای تراکنش‌ها یا قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم. گس هزینه اجرای عملیات را مشخص می‌کند و به ماینرها به عنوان پاداش داده می‌شود تا شبکه به صورت بهینه و بدون ترافیک کار کند.

هش‌ریت (Hash Rate)

میزان توان محاسباتی که برای استخراج و تأیید تراکنش‌های رمزارزی استفاده می‌شود. هش‌ریت بالاتر نشان‌دهنده امنیت بیشتر شبکه است، زیرا به معنای مشارکت بیشتر ماینرها و قدرت محاسباتی بیشتری است.

دامیننس بیت‌کوین (Bitcoin Dominance)

 درصد سهم بازار بیت‌کوین از کل ارزش بازار رمزارزها. این شاخص نشان‌دهنده تسلط بیت‌کوین بر بازار رمزارزها است و می‌تواند بر روی تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاران تأثیر بگذارد.

فومو (FOMO – Fear Of Missing Out)

ترس از دست دادن فرصت‌ها در بازار رمزارزها. این احساس می‌تواند باعث تصمیم‌گیری‌های عجولانه و غیرمنطقی در سرمایه‌گذاری شود و در نتیجه باعث افزایش نوسانات بازار گردد.

هودل (HODL)

 اصطلاحی که به معنای نگهداری طولانی‌مدت رمزارزها به جای فروش آنها است. این اصطلاح از اشتباه تایپی واژه “hold” نشأت گرفته و به معنای استراتژی سرمایه‌گذاری است که در آن فرد حتی در شرایط نوسانی بازار دارایی‌های خود را نگه می‌دارد.

پمپ و دامپ (Pump and Dump)

استراتژی ناعادلانه‌ای که در آن قیمت یک رمزارز به طور مصنوعی بالا می‌رود و سپس به سرعت فروخته می‌شود. این عمل توسط گروه‌هایی از سرمایه‌گذاران انجام می‌شود که با هماهنگی اقدام به خرید و فروش می‌کنند تا قیمت را دستکاری کنند.

رگ‌پول (Rug Pull)

کلاهبرداری که در آن توسعه‌دهندگان یک پروژه دیفای پس از جذب سرمایه کاربران، دارایی‌ها را برداشت کرده و ناپدید می‌شوند. این نوع کلاهبرداری به سرمایه‌گذاران زیان‌های زیادی وارد می‌کند و اعتماد به پروژه‌های جدید را کاهش می‌دهد.

واچ‌لیست (Watchlist)

لیستی از رمزارزها یا دارایی‌هایی که سرمایه‌گذاران برای رصد و پیگیری تغییرات قیمت و اخبار مرتبط با آنها تنظیم می‌کنند. واچ‌لیست‌ها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا به سرعت و به طور مؤثر به فرصت‌های سرمایه‌گذاری جدید واکنش نشان دهند.

پروژه‌های فرانتیر (Frontier Projects)

پروژه‌های نوآورانه‌ای که در مراحل اولیه توسعه قرار دارند و پتانسیل رشد بالایی دارند. این پروژه‌ها معمولاً شامل تکنولوژی‌های جدید و کاربردهای نوین بلاکچین و دیفای هستند و می‌توانند فرصت‌های سرمایه‌گذاری جذابی را ارائه دهند.

گواه اثبات زمان (Proof of Elapsed Time – PoET)

الگوریتم توافقی که زمان معین شده برای هر نود را برای تولید بلاک بعدی تعیین می‌کند. این الگوریتم از نظر مصرف انرژی بسیار کارآمدتر از گواه اثبات کار (PoW) است و برای شبکه‌های بلاکچین مجوزدار مورد استفاده قرار می‌گیرد.

گواه اثبات ظرفیت (Proof of Capacity – PoC)

الگوریتم توافقی که به جای قدرت محاسباتی از فضای ذخیره‌سازی برای تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کند. در این روش، کاربران با اختصاص فضای ذخیره‌سازی به شبکه، بلاک‌ها را ایجاد و تأیید می‌کنند.

چین‌لینک (Chainlink)

 شبکه‌ای غیرمتمرکز از اوره‌ها که داده‌های خارجی را به قراردادهای هوشمند اتریوم می‌رساند. چین‌لینک امکان اتصال قراردادهای هوشمند به داده‌های واقعی مانند قیمت‌ها، رویدادها و سایر اطلاعات را فراهم می‌کند.

زی‌کش (Zcash)

رمزارزی که بر حریم خصوصی و ناشناس بودن تراکنش‌ها تأکید دارد. زی‌کش از فناوری پیشرفته رمزنگاری استفاده می‌کند تا اطلاعات تراکنش‌ها از جمله آدرس‌های فرستنده و گیرنده و مقدار تراکنش را مخفی نگه دارد.

مونرو (Monero)

رمزارزی با تمرکز بر حریم خصوصی که تراکنش‌ها را به صورت کاملاً ناشناس انجام می‌دهد. مونرو از تکنیک‌های رمزنگاری مانند امضای حلقوی و آدرس‌های مخفی استفاده می‌کند تا اطلاعات تراکنش‌ها را مخفی نگه دارد.

دائو (DAO – Decentralized Autonomous Organization)

 سازمان‌های خودمختار غیرمتمرکز که توسط کدهای برنامه‌نویسی و بدون نیاز به مدیریت انسانی اداره می‌شوند. دائوها از قراردادهای هوشمند برای تصمیم‌گیری‌ها و اجرای فرآیندهای سازمانی استفاده می‌کنند و به اعضای خود اجازه می‌دهند در مدیریت و تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشته باشند.